Rzeczpospolita Polska

Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów

24.03 2019

Technika druku:
offset PWPW S.A.

Projekt:
Poczta Polska

Ząbkowanie:
ZG 11:11½

Arkusz sprzedażny:
8 znaczków + przywieszka

Format znaczka:
39,5 x 51 mm
154 x 200 mm (arkusik)

Papier:
biały średni gładki fluorescencyjny

Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
Arkusik 1948
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948 FDC

Bł. Rodzina Ulmów

dzień w kalendarzu 7 lipca

Józef Ulma (2 marca 1900 – 24 marca 1944) był synem Marcina i Franciszki z domu Kluz. Jego rodzice mieli trzyhektarowe gospodarstwo, w którym pomagał od najwcześniejszych lat. Skończył czteroklasową szkołę powszechną, a w 1921 roku został powołany do odbycia służby wojskowej. W 1929 roku rozpoczął naukę w szkole rolniczej w Pilźnie, którą ukończył z bardzo dobrym wynikiem.

Założył pierwszą szkółkę drzew owocowych w Markowej i szybko zaczął utrzymywać się ze sprzedaży sadzonek. Prawdopodobnie to dzięki niemu pojawiły się szczepione jabłonie w tej okolicy. Prócz ogrodnictwa – Józef Ulma był propagatorem uprawy warzyw i owoców – zajmował się także pszczelarstwem i hodowlą jedwabników. Jego pomysłowość i zaangażowanie w tym zakresie zostały nagrodzone podczas Powiatowej Wystawy Rolniczej w Przeworsku, którą w 1933 roku zorganizowało Okręgowe Towarzystwo Rolnicze.

Był człowiekiem szerokich horyzontów: do dziś zachowała się część jego księgozbioru, opatrzona ekslibrisem „Biblioteka domowa – Józef Ulma”. Wśród książek można znaleźć m.in. „Podręcznik elektrotechniczny”, „Podręcznik fotografii”, „Wykorzystanie wiatru w gospodarce”, czy publikację poświęconą mieszkańcom Australii. Prenumerował „Wiedzę i Życie”, potrafił skonstruować maszynę introligatorską i przydomową elektrownię wiatrową, dzięki czemu jako pierwszy we wsi oświetlał dom prądem, a nie lampą naftową.

Największą pasją Józefa była fotografia. Początkowo korzystał z samodzielnie złożonego aparatu, z czasem zaczął używać profesjonalnego sprzętu, dzięki któremu dokumentował życie codzienne mieszkańców Markowej. Wiele zdjęć zachowało się do dziś.

Był zapalonym społecznikiem. Działał w katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Męskiej, a następnie w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, gdzie pełnił funkcję bibliotekarza i Przewodniczącego Komisji Wychowania Rolniczego przy Zarządzie Powiatowym. Przez pewien czas był również kierownikiem Spółdzielni Mleczarskiej w Markowej.

Po ślubie z 12 lat młodszą Wiktorią i narodzinach kolejnych dzieci postanowił przenieść się z rodziną na wschodnie krańce województwa lwowskiego, gdzie parcelowano majątki ziemskie. W 1938 r. Ulmowie kupili 5 ha czarnoziemu w Wojsławicach nieopodal Sokala. Do przeprowadzki nie doszło jednak ze względu na wybuch wojny. We wrześniu 1939 r. Józef brał udział w wojnie obronnej.


Wiktoria Ulma z domu Niemczak (10 grudnia 1912 – 24 marca 1944) urodziła się jako siódme dziecko Jana i Franciszki z Homów. Gdy miała sześć lat zmarła jej matka, na rok przed ślubem osierocił ją ojciec. Podobnie jak Józef była zaangażowana społecznie. Grała w teatrze wiejskim i uczęszczała na kursy organizowane przez Uniwersytet Ludowy w Gaci.

W 1935 r. poślubiła Józefa, a na świat zaczęły przychodzić szybko kolejne dzieci: Stanisława (ur. 18 lipca 1936 r.), Barbara (ur. 6 października 1937 r.), Władysław (ur. 5 grudnia 1938 r.), Franciszek ( ur. 3 kwietnia 1940 r.), Antoni (ur. 6 czerwca 1941 r.) i Maria (ur. 16 września 1942 r.). W chwili śmierci była w zaawansowanej ciąży z siódmym dzieckiem, które pod wpływem tragicznej sytuacji zaczęła rodzić.

Żydzi byli ukrywani w Markowej przez kilka rodzin, ale największą grupę w swoim domu przyjęli Ulmowie. Stało się to najprawdopodobniej w grudniu 1942 roku. Byli to znajomi Ulmów z Łańcuta: Saul Goldman z synami Baruchem, Mechelem, Joachimem i Mojżeszem oraz z sąsiadki Ulmów z Markowej, a zarazem córki Chaima Goldmana – krewnego wspomnianego wyżej Saula: Gołda Grünfeld i Lea Didner. Ta ostatnia ukrywała się wraz z małą córeczką o imieniu Reszla.

Nocą z 23 na 24 marca 1944 r. do Markowej przyjechało 5 żandarmów i od 4 do 6 granatowych policjantów. Grupą dowodził szef łańcuckiej żandarmerii, porucznik Eilert Dieken.

Podczas snu zastrzelono trójkę Żydów, wkrótce zastrzelono pozostałych. Przed dom wyprowadzono Józefa Ulmę oraz jego ciężarną żonę Wiktorię. Następnie po naradzie z podwładnymi Dieken rozkazał również rozstrzelać dzieci. W kilka chwil zamordowano 17 osób – w tym rodzące się dziecko.

Wiktoria i Józef Ulmowie ponieśli śmierć męczeńską wraz z siedmiorgiem dzieci (w tym dziecko w łonie matki) za pomoc i udzielenie schronienia prześladowanym Żydom w dniu 24 marca 1944 roku w Markowej.

Zostali beatyfikowani 10 września 2023 roku w Markowej.

A B C D E F G H I Ja Je K L Ł M N O P R S T U W Z
FischerMichelScottNominałKolorC. nominalnaCena **Cena ʘNakład
494850983,30wielobarwny3,304,503,00160 000
Arkusik 49485098 Kleinbogen3,30 x 8wielobarwny26,4060,0045,0020 000
Seria:(2)29,7064,5048,00FDC: 9,00
Ceny z roku 2020
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948 + przywieszka z prawej
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948 + przywieszka u góry
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948 + przywieszka u dołu
Polacy ratujący Żydów - rodzina Ulmów
4948 + przywieszka z lewej
FischerMichelScottNominałKolorC. nominalnaCena **Cena ʘNakład
4948 przywieszka z prawej5098Zf3,30wielobarwny3,304,503,0020 000
4948 przywieszka z lewej5098Zf3,30wielobarwny3,304,503,0020 000
4948 przywieszka u góry5098Zf3,30wielobarwny3,304,503,0020 000
4948 przywieszka u dołu5098Zf3,30wielobarwny3,304,503,0020 000
Seria:(4)13,2018,0012,00
Ceny z roku 2020